Ölkə başçısının bu təşəbbüsü media nümayəndələri, xüsusilə də mənzili olmayan jurnalistlər tərəfindən əsl bayram hədiyyəsi kimi qəbul olunub. Ölkə rəhbərinin medianın inkişafına göstərdiyi bu dəstək sayəsində uzun illər evsiz olan jurnalistlərin sosial həyat şəraitlərinin yaxşılaşdırılmasında çox müsbət rol oynayacağı təqdirəlayiq haldır.
Lakin bu məbləğə neçə mənzilin tikintisinin mümkünlüyü, başqa sözlə desək, neçə jurnalistin mənzillə təmin olunacağı hələ də müzakirə mövzüsu olaraq qalmaqdadır. Bu məqsədlə daşınmaz əmlak bazarının iştirakçısı olan bir neçə tikinti şirkətinə müraciət edərək tikintidən kənar bütün xərclər (torpaq sahəsinin alınması, kommunal vasitələrin çəkilişinə icazə, layihənin hazırlanması və s. ilə bağlı xərclər) istisna olmaqla qeyd olunan vəsaitə ümumilikdə neçə kvadrat metr mənzil tikə biləcəklərini?” aydınlaşdırmağa çalışdıq.
“Caspian Service” şirkətinin rəsmisi Vüsal Kişiyev:
Daşınmaz əmlak bazarında 10 illik təcrübəsi olan, həmçinin bir çox dövlət təyinatlı obyektlərin podratçı şirkəti kimi deyə bilərik ki, 5 milyon manat heç də az vəsait deyil və bu məbləğə, ilkin xərclər istisna olmaqla, təxminən 16 min kv.metrlik mənzil sahəsi əldə etmək mümkündür. Bu 9 bal zəlzələyə davamlı olan, 2 bloklu, 16 mərtəbəli bina deməkdir. Blokların hər mərtəbəsində ümumi sahəsi 80 kv. metr olan, 2 otaqlı, 3 mənzil və ümumi sahəsi 100 kv. metr olan, 3 otaqlı, 2 mənzil, ümumilikdə 5 mənzil yerləşdirmək olar. Hündürlükləri 3,30 metr olan bu mənzillərin 2 otaqlılarının sayı 96 ədəd, 3 otaqlılarının sayı isə 64 ədəd təşkil edəcək. Burada söhbət yalnız suvaqlı (təmirsiz) mənzillərdən getsə də, pilləkən qəfəsəsinin mərmərlə üzlənməsi, fasadın keyfiyyətli boyanması, «LG» liftlər, metoplasik pəncərə və balkon qapıları və s. qeyd olunan məbləğə daxildir. 
“Evian Group” şirkətinin direktoru Anar Həsənzadə:
Burada təbii ki, ilk növbədə təklif edilən layihəyə baxmaq lazımdır. Çünki ilk növbədə bilmək lazımdır ki, hər hansı bir inşa obyektininj mərtəbəsi, ölçüsü, layihənin tipi nədən ibarətdir. Çünki bir sıra məqamlar büdcəni fərqli edir. Misal olaraq deyə bilərik ki, 12 mərtəbəli bina ilə 16-18 mərtəbəli binada 1 kv.metrin inşa xərcində 30-40% fərq olur. Belə ki, 12 mərtəbəli bina yalnız karkas, kolon və riqerlərin üzərində inşa olunursa, 16 mərtəbəli binalarda, daha konkret desək, binanın hündürlüyü 36 metri keçdikdə, artıq tikinti normativlərinə əsasən monolit örtüklərin çəkilməsi vacib olur. Perpendikulyar və paralel çəkilən bu monolit örtüklər xərcin 30-40% artmasına gətirib çıxarır.
Ümumiyyətlə göstərilən məbləğə neçə kv.m tikinti düşdüyünü hesablamaq üçün maya dəyərini hesablamaq lazımdır. Yəni bu gün 1 kub.metr əraziyə beton tökmək üçün 80-90 kq metaldan istifadə etmək lazımdır. Bundan başqa, qəlibin qurulması, betontökən kran və s. qiymətlərini topladıqda 1 kub.metr betonun qiyməti 170-190$ təşkil edir. Arakəsmələrdən tutmuş, çöl pəncərələrədək bütün xərcləri topladıqda suvaqlı təhvil verilən 1 kv.metr mənzilin maya dəyəri 400$-dan az olmur. Yəni karkas konstruksiyanın maya dəyəri 400$-dan aşağı məbləği təşkil etmir. Digər xərclər və fors major hallar da toplandıqda bu göstərici 450$-dək çatır.
Beləliklə, hesablamalara görə, 11.000 kv.metrlik ərazi üçün 2 bloklu 12 mərtəbəli bina tikmək mümkündür ki, bu da 2 və 3 otaqlı olmaqla 100-110 mənzil deməkdir.
“İnşaat Service 2002” tikinti şirkətinin rəsmisi İsa Cəfərov:
Ərazi və digər sənədləşmə xərcləri istisna olduğu halda, 5 milyon manata neçə kv.metr sahə düşməsini hesablamaq üçün ilk növbədə 1 kv.m sahənin maya dəyərinin neçəyə başa gəlməsini nəzərə almaq laımdır. Arakəsmələr, pilləkən mərmər, perillası, girişlərin boyanması, liftlərin qoyulması, suyun, kanalizasiyanın, işığın çəkilməsi, generator, su çəni, bir sözlə, bina təhvilə gedən hazır vəziyyətdə omaqla, 1 kv.metr üçün sərf edilən məbləğ 400 manat təşkil edir. Bu zaman göstərdiyiniz məbləğə 12 -13 min kv.metr sahə əldə etmək olur. Layihəyə əsasən 2 və 3 otaqlı mənzillərin tikiləcəyini nəzərə alsaq, burada mənzillərin sahəsini nəzərə almaq lazımdır. Adətən 2 otaqlılar 100 kv-mə qədər, 3 otaqlılar isə 130-150 kv.metrədək olur. Bu halda 12 min kvadratı orta hesabla 130-a böldükdə 100-110 mənzil yerləşdirmək mümkündür. Neçə bloklu və neçə mərtəbəli olması isə təbii ki ərazidən asılıdır. Əsas etibarilə 12 min kvadrat əraziyə 2 min kv.metr sahədə 2 girişli bina inşa etmək olur ki, bunun da 1,5 min kv.metri tikinti altı sahəsinə düşür. Qalan sahələr abadlaşmasına, infrastruktur, transformatorun yerləşməsinə və s. ayrılır. İndiki layihələrin hamısında qarajlar və qeyri-yaşayış sahələrinin olmasını labüd hesab etsək, hər mərtəbəyə düşən qonşuların sayından asılı olaraq 16-17 mərtəbəli, 2 girişli bina inşa etmək mümkündür.
Təmirli mənzillərə gəldikdə ilk növbədə nəzərə almaq lazımdır ki, buraya daxili qapıların salınması, döşəmə-parketin, alçıpan, divar oboylarının vurulması, boyama işləri, hamam-tualetin təmiri, sanuzel, çanağın quraşdırılması və s. daxildir. Bu halda mənzilin 1 kv.metrinin dəyəri orta hesabla 150-200 manat arasında artır. Beləliklə orta təmirli mənzilin maya dəyərini 1 kv.m üzrə 550 manatdan hesabladıqda 9-10 min kvadrat ərazi əldə etmiş oluruq. Lakin bir sıra nüansları nəzərə almaq olar ki, qeyri-yaşayış sahəsi təmir olunmur və s. Məbləğə uyğun olaraq yenə 16 mərtəbəli bina tikmək imkanı olsa da, tikinti altı sahəsi azalaraq 1000 kv.metrə çatır. Optimal variant kimi bu sahəyə bir girişli, lakin qonşuların sayı çox olan binanın inşa ediməsi münasib olardı. Yəni təmirsiz 2 girişli binada hər mərtəbədə 3 qonşu olması nəzərdə tutulacaqdısa, 1 girişli layihədə 5 qonşu etmək mümkündür.
“Ulubəy” firmasının rəsmisi Əhməd Rzayev:
İlk növbədə qeyd edim ki, göstərilən məbləğə 5, 7, 12 və 16 mərtəbəli binalar tikmək mümkündür. Lakin bunların hansının daha optimal variant olduğu göstərilən ərazidən asılı olaraq dəyişə bilər. Misal olaraq, ayrılan ərazi daha geniş bir sahəni əhatə edərsə, təbii ki, burada 5 mərtəbəli binalar salına bilər. Hesablamalar aparsaq həmin məbləğə 12 000 kv.metr sahəni əhatə edəcək, müasir tipli, hər birinn 6 girişi olan iki 5 mərtəbəli bina inşa etmək mümkündür. Hər mərtəbədə 2 qonşunun olacağını nəzərə alsaq, bir binada 60 ailə məskunlaşa bilər. Bu isə ümumilikdə 120 jurnalist ailəsinin mənzillə təminatı deməkdir.
Digər optimal bir variant kimi, 12 mərtəbəli binanın inşası nəzərdə tutula bilər ki, bu halda da 2 bloklu yaşayış binası əldə etmək olar. Standart olaraq lift qəfəsi, pilləkən meydanı, yarımstansiyanın tikilməsi, həyətin abadlaşdırılmasına ayrılan sahəni çıxdıqdan sonra 12 min kvadrata 2 (70-80 kv.m) və 3 (100-110 kv.m) otaqlı mənzilləri olmaqla hər mərtəbədə 5 qonşulu 12 mərtəbəli binanın tikilməsi məqsədəuyğun hesab edilir. 1-ci mərtəbənin qeyri-yaşayış olmasını nəzərə alsaq, bu, hər blokda 55, ümumilikdə isə 110 ailənin bir binada məskunlaşa bilməsi deməkdir.
“Əmlak Bazarı İştirakçıları” İctimai Birliyinin icraçı direktoru Ramil Osmanov:
Təbii ki, tikinti şirkətlərinin hesablamalarında müəyyən subyektiv elementlər müşahidə olunur ki, bunlar da 2 vacib məqam üzərində cəmləşir. Belə ki, tikinti şirkətlərinin əksəriyyətində gözlənilməyən xərclər və fors-major hallar kimi məqamlar nəzərdə tutulur. Bunlar nədən ibarətdir? Tikinti şirkətləri inşaat sektorundakı vəziyyəti nəzərə alaraq inzibati nəzarətdən meydana çıxan bəzi arzuolunmaz xərclərin yaranmasından dolayı tikintidə müəyyən mənada xərcləri şişirtməyə məcbur olurlar. Bu da təbii olaraq inşaat işinin son qiymətinə təsir göstərir. Aparılan araşdırmalara əsaslansaq, ümumilikdə bazar üzrə qiymətləri nəzərə alaraq 5 milyon manata ciddi bir layihəni həyata keçirməyin mümkün olduğunu görmək olar. Söhbət 150-yə yaxın jurnalist ailəsinin məskunlaşmasının mümkün olmasından gedir. Yox əgər söhbət təmirli mənzildən gedirsə, ilk növbədə tikintiyə çəkilən xərclərin optimallaşdırılması, vəsaitin məqsədəmüvafiq, təyinatı üzrə və şəffaf istifadəsi vacib məsələdir. Araşdırmalar göstərir ki, 16 mərtəbəli 1 bloklu, tikinti altı sahəsi təxminən 1000-1200 kv.metrdən ibarət olan, ümumi sahəsi hər mərtəbə üçün 1000 kv.metr olan binanın tikilməsi üçün 2,5 milyon, 2 milyon 800 min manat vəsait bəs edir. Nəzərə alsaq ki, burada torpağın, sərəncamların, digər icazə vərəqlərinin alınması birbaşa dövlət rəhbərinin nəzarətində olduğundan pulsuz olacaq, bu halda bu rəqəmləri hətta müəyyən qədər azaltmaq da mümkündür. Yəni 1000 kv.metrlik ərazinin 30%-ni köməkçi ərazilərə (lift meydançası, pillləkən qəfəsi və s.) çıxsaq, yerdə 700 kv.metrlik ümumi mənzil sahəsi qalır. Bu rəqəmi orta hesabla 90 kv.metrə (2 otaqlıların 70-80, 3 otaqlıların isə 100-110 olduğu nəzərə alınmaqla) böldükdə hər mərtəbədə 7,5 mənzil, daha yuvarlaq desək 7 mənzil edir. Bu rəqəm isə birinci mərtəbəni-qeyri-yaşayış təyinatlı ərazini çıxdıqdan sonra 15x7 = 105 mənzil deməkdir. Təmirsiz olaraq iki 16 mərtəbəli binanın qeyd etdiyimiz normativlər əsasında tikilməsi zamanı orta kvadrat hesabı 90 kv.metr olmaqla 200-dən artıq mənzilin əldə edilməsinin mümkün olduğunu görərik. Eyni zamanda 2 bloklu 1500 kv.metr sahəsi olan normativ qaydalara uyğun olaraq hər blok üzrə 1 mərtəbəsində təxminən 5 mənzil olan binanın tikilməsi, bu halda  təxminən ümumilikdə 16 mərtəbə 2 bloklu bina üzrə təxminən 150-dən artıq ailənin məskunlaşması mümkündür. Amma təbii ki, təmirli mənzillərə gəldikdə orta göstəriciləri 90 kv.metr olmaqla 110-115 mənzilin tikilməsi mümkündür.
Bütün bunlarla yanaşı, qeyd etmək lazımdır ki, mənzillərin ölçülərinin o qədər də geniş olması ümumi işə fayda verməyəcək. Bu layihədə məqsəd bir qrup media rəsmisinin daha geniş mənzillə təminatı deyil, ümumilikdə jurnalistlərin mənzil təminatının yaxşılaşdırılmasıdır. Yəni heç olmamaqdansa az olsun, amma olsun prinsipini əsas götürüb daha çox jurnalisti mənzillə təmin etmək mümkündür. Sovet dövründən qalmış mənzil layihələrində 2 otaqlı mənzillər 40-50, 3 otaqlılar isə 60-70 kvadrat metr arasında dəyişir. Bu gün bazarda həmin mənzillərin satış tempi yeni tikililəri azı 2 dəfə qabaqlayır və deməli yaşayış üçün məqbuldur.

Rövşən Talıbzadə (Əmlak Bazarı jurnalından)

www.ebi.org.az